इतिहासको समिक्षा र सुदुर भविष्यको सुन्दर सपना

 

 

जीवछ उदासी 

भदौ २६ गते लहान सिरहा 

अहिले देशले एकपटक फेरि कोल्टे फेरेको छ । विगतको परिवर्तनको इतिहास वर्तमान अवस्थामा त्यसको समीक्षा र सुदुर भविष्यको सुन्दर सपना सकारको लागि चौतर्फी बहसले गति लिएको छ । वहस हुनुपर्छ,बहसलाई गति दिइनुपर्छ। बर्षौ लडेरपनि परिवर्तन गर्न संभव भएको थिएन । तर,जिन-जे पुस्ताको आन्दोलनले तख्ता पल्टिदिइयो । आउने पुस्ताको लागि पनि यो प्ररणादायी इतिहास बन्ने निश्चित छ । हिजोका दिनमा आन्दोलनहरु गर्दा परिवर्तनको सन्देस पुरयाउनै भेला गर्नै महिनौ समय खर्चिनु पर्दथ्यो । आहिले डिजिटल युगको करामत हो । सुचना र प्रविधिको बाहक बनेको सामाजिक सञ्जालले वर्षौ र महिनौ लाग्ने परिवर्तनलाई दिन र घण्टामा बदलि दिएको छ । परिवर्तन र चेतनाको बाहक सामाजिक सञ्जालमा रोक लगाएपछि सुचना र प्रविधिबाट जोडिएको जिन-जी पुस्ता जुर्मुराएर उठे । तनाशाही बन्न खोजेको सतालाई ढालिदियो । दम्भ र अहंकारलाई बगाइ दियो । देशको दुश्मन गणतन्त्र र लोकतन्त्रको दुश्मन भ्रष्टाचारको मुद्दालाई उठाइ दिएर हरेक दलमा रहेको युवा विधार्थीलाई जुरुक्क उठाइ दियो । नसोचेको परिवर्तन ल्याइ दियो । 

प्रधानमन्त्री केपी ओली राजिनामा दिएर नेपाली सेनाको सुरक्षा घेरामा बसेर फेरि आकासवानी गरेर जेनजी नानी बाबु भनेर उपदेश दिइ रहनु भएको छ । आन्दोलन हुनुभन्दा अघिको बोली र आन्दोलनकारी जेन्जी पुस्तकमाथि बर्साएको गोली हिजो र आजको ओलीको चित्र चरित्रको बखानमा धेरै समय खर्चिनुको कुनै तुक छैन । बाँ को जमाना गयो । २४ जना जेनजी पुस्ताले छाती र टाउकोमा गोली खाएकै दिन । जेन्जी आन्दोलनको राप तापले पद त्याग्नु भएको केपी ओली नेपाली सेनाको शरणमा नपुगेको भए सोह्र श्राद्धको तिथि मिति तोक्नु पर्दथ्यो । केपी ओली नभेटाएकै रोस नेपाली काँग्रेसका सभापति पूर्व प्रधानमन्त्री शेर बहादुर देउवा दम्पतिले सहनु परयो । ताजा घट्ना नजरको सामुने भएकोले यसमा धेरै शब्द खर्चिनु नै परेन । 

जिन-जे पुस्ताहरु अहिले कसलाई अन्तरिम सरकारको प्रधानमन्त्री बनाउने छलफलमा छ । यहि बेला भारतीय मिडियाहरुले नेपालको प्रधानमन्त्रीमा पूर्व प्रधान न्यायधिश सुशिला कार्कीको नाउँमा सहमति भयो भने चिच्याइ रहेको छ । राजनीतिक परिवर्तनको समयमा भारतीय रुची हाम्रो दैलोमा होइन,गोसाइ घरमै पुग्ने गरेको सबैलाई थाहा छ । नेपाल आत्मनिर्भर हुन आत्मनिर्भर राजनीति र देशको नेतृत्व गर्ने नेताको खाँचो छ । हामी भारत चीन र अमेरिकासँग पङगा लिने होइन तर उनिहरुकै रिमोटबाट चल्नुपनि हुँदैन भने कुरा विर्सन हुँदैन । आन्दोलनमा आक्रमणको निसाना न्यायलय पनि रह्यो । न्यायलयमा बिचौलिया र दलालहरुको बिगबिगिको कारण सर्वसधारण जनता ब्याजबाट कोसौ टाढा रहेको छ । कुनै क्षेत्र महँगिएको छ भने त्यसमा शिक्षा, स्वास्थ्य र न्यायलय रहेको छ । तसर्थ,आन्दोलनको मूल भावना विपरित जानु हुँदैन । सकेसम्म जिन-जी पुस्ताबाटै नभए यस पुस्ताको दाइ पुस्ताबाट प्रऊानमन्त्री चयन गर्नु श्रेष्यकर हुनेछ । हजुरबुबा र हजुरआमाको पुस्ताबाट आशीर्वाद लिनु ठिकै हो तर राजपाट सुम्पिनु एउटा बाँ लाई लखेटेर अर्को आमालाई ल्याउनु यो आन्दोलनको स्प्रिटले भन्छ कि भन्दैन एकपटक सोच्नै पर्छ ।

देशको जिन-जी पुस्ताको आन्दोलनको नारा भ्रष्टाचारमुक्त देश ,युवालाई स्वरोजगार,कार्यकारी प्रधानमन्त्री वा राष्ट्रपति प्रणाली एक पद दुई कार्यकाल लगायतको जन चाहना अनुसारको यो लोकप्रिय मागहरु कुन दलको एजेन्डा रह्यो विगतमा र कुन दलहरु यसको बाधक भए । त्यस कुरामा पनि प्रष्ट हुन जरुरी छ । धमिलो पानीमा माछा मार्नेहरु जाल र महाजाल लिएर मौका छोपी बसेका छन् । विगतका आन्दोलनहरु प्राप्त उपलब्धिहरु एक अर्काको पुरक हो भने इतिहास पनि विर्सन हुँदेन । विपिको समाजवाद काँग्रेसले छोड्यो,मदन भण्डारीको विचार एमालेले बिर्सियो,दस वर्षे जनयुद्धको मर्म माओवादीले छोड्यो,संघियताको अभ्यासमा मधेशवादी चुक्यो यी कमजोरीहरु भए । तर,२०४६ को आन्दोलनले २०५२ मा माओवादीले थालेको दस वर्षे जनयुद्धलाई बल पुर्यायो । २०६२/०६३ को संयुक्त आन्दोलनले गणतन्त्र ल्यायो । मधेस आन्दोलनले संघीयता सुनिश्चित गरियो । के यी उपलब्धिहरु ल्याउन एउटा आन्दोलन अर्को आन्दोलनको परिपुरक रहेको इतिहास र बलिदानीलाई बिर्सन छुट हामीलाई छैन । यो विगतको परिवर्तनको इतिहास हो । यसैमा टेकेर भ्रष्टाचार र विकृति हटाउन आवश्यक छ । 

अहिले हिन्दु राष्ट्र र राजा फर्काउनेहरु यतिबेला सारा तागत झिकेको छ । हो हामीले हरेक दलमा रहेको भ्रष्ट अनुहारलाई बिदाबारी गर्नु छ मा कि लोकतन्त्र र गणतन्त्रलाई। संविधान आउने क्रममा माओवादी र मधेशवादीले राष्ट्रपतिय प्रणालीमा जानुपर्ने आवाज उठाए तर अन्त्यमा सम्झौताको दस्तावेज भनेर मागबाट पछि हटे । अहिले यो माग जिन-जी पुस्ताले प्रमुख माग बनाएर आए । आज यो माग सहि छ सटिक छ र सबैको लागि सर्वस्वीकार्य छ । यो जि-जी पुस्ताको आन्दोलनको भरमा भयो । हिजोको पुरानो पुस्ताले गर्न नसकेको काम आजको पुस्ताले गरियो । हिजो पुस्ताले भ्रष्टाचारमा लिप्त भएर प्रजातन्त्र लोकतन्त्र, गणतन्त्र र संघीयताको पक्षधरहरु । एउटै पदमा जीवनभरि रहने नेतृत्वलाई देवत्वकरण गर्ने काम गलत थियो । आजको पुस्ताले यसको विरुद्धमा जुरुक्कै उठे । 

जिन-जी आन्दोलनको आक्रोसले भौतिक संरचनाको पनि व्यापक क्षति भएको छ । यो क्षति कसरी पुर्ति हुने विषयमा समेत सचेत हुन जरुरी छ । अब पटक पटक पुस्ता दर पुस्ता प्रत्येक दस वर्षको अन्तरालमा आन्दोलन गरेर जनधनको क्षति गरिरहनुपर्ने आन्दोलन गर्न सम्झौता गरेर अमृतमा जहर मिलाउने काम नगरौ । सचेत बनौं । कम्युनिष्टहरुले गर्न नसकेको काम हर्क सम्पाङगले गरेर देखाई दियो धरानमा । सुन्दर भरतपुर बनाएको इतिहास रचि दिइयो रेणु दाहाल । काठमाण्डौबाट विकास र निकासको मोडेल दिइयो बालेन साह । प्रचण्डको प्रधानमन्तीत्वकालमा पछिल्लो चरण भ्रष्टाचारको फाइल खोल्न हिम्मत गर्नुभयो गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ र रबि लामिछाने । तसर्थ,विगतको इतिहासमा भएको उपलब्धि वर्तमानमा समीक्षा र सुदुर भविष्यको सुन्दर सपना बोकेर अघि बढनु पर्छ । विज्ञान प्रविधिबाट लैस नयाँ पुस्ता जिम्मेबार भएर प्रस्तुत हुन जरुरी छ । कसैको बहकाउ र भावनामा बन्नुभन्दा सत्य स्थापित गर्न लाग्नुपर्छ ।